Ta strona zawiera treści z Wikipedii będące na licencji Creative Commons.
Zobacz oryginalny artykuł i autorów. |
Maria Koterbska-Frankl (ur. 13 lipca 1924 w Bielsku, zm. 18 stycznia 2021 w Bielsku-Białej) – polska piosenkarka, szczególnie popularna w latach 50. i 60. XX w.; jej największe przeboje to m.in. „Augustowskie noce”, „Brzydula i rudzielec”, „Karuzela”, „Parasolki”, „Serduszko puka w rytmie cza cza”, „Wrocławska piosenka”, „Do grającej szafy grosik wrzuć”.
Życiorys[]
Córka Władysława. Debiutowała w 1949 w sylwestrowy wieczór. W latach 50. stała się stałą bywalczynią niedzielnych audycji Radia Katowice „Melodie świata”, audycji wówczas niezwykle popularnej, w której stałym punktem były piosenki w jej wykonaniu. W połowie lat 50. przez dwa sezony występowała w Teatrze Satyryków w Krakowie. Te dwa lata występów w teatrze miały ogromne znaczenie dla rozwoju jej kariery, przyczyniając się do zmiany repertuaru – od jazzu do piosenki aktorskiej – wymagającej nieco innego operowania głosem. Z tego okresu pozostała niezwykle popularna piosenka „Wio koniku”. Większość nagrań z tego okresu uległa zniszczeniu, ich ślad można odnaleźć w Wiązance przebojów z lat pięćdziesiątych, przy tworzeniu której pomagali Wojciech Młynarski oraz Tomasz Śpiewak, a która została zaprezentowana w listopadzie 1967. Twórcą jej sukcesu był Jerzy Harald, kompozytor, aranżer, który skomponował m.in. piosenkę „Brzydula i rudzielec”.
Począwszy od 1956 podjęła współpracę z kabaretem literatów Wagabunda, którego sama była współinicjatorką. Przez wszystkie lata istnienia we wszystkich programach była jego pierwszą gwiazdą. Z kabaretem koncertowała w Europie, a także dla Polonii w USA. Z tego okresu zachowały się takie nagrania jak „Bajka amurska”, „Jesteś tu”, „Piosenka o walcu domino” i wiele innych… Na deskach kabaretu występowali obok niej znakomici artyści – Lidia Wysocka, Jacek Fedorowicz, Mieczysław Wojnicki, Bogumił Kobiela, Mieczysław Czechowicz. Aranżerem, a także kierownikiem muzycznym zespołu, z którym Maria Koterbska śpiewała w Wagabundzie, był początkowo Wiktor Kolankowski, później Tomasz Śpiewak, z którym współpraca trwała najdłużej.
W przerwach między występami w Wagabundzie brała udział w imprezach estradowych, krajowych i zagranicznych. Śpiewała w programach „Zgaduj zgadula”, „Podwieczorek przy mikrofonie” i wielu innych audycjach cyklicznych. W 1961 odbyła kilkumiesięczne tournée po Związku Radzieckim. Zespół artystyczny pod dyrekcją Kazimierza Rudzkiego był pierwszym polskim zespołem występującym przed radziecką publicznością. Maria Koterbska została tam dobrze przyjęta. W 1963 zaproszono ją do udziału w III Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie. Zaprezentowała piosenkę Marka Sarta do słów Jerzego Millera „Odejdź smutku” i otrzymała druga nagrodę. Występ na Festiwalu w Sopocie był dla wielu zaskoczeniem, bowiem znano ją dotychczas jako wykonawczynię popularnych przebojów. W Sopocie odsłoniła nowe oblicze artystyczne, jako interpretatorka piosenek trudnych i ambitnych.
W latach 70. nagrała dwie płyty długogrające, wystąpiła także na KFPP w Opolu oraz uczestniczyła w programach rozrywkowych. W latach 80. wielokrotnie zasiadała w jury KFPP w Opolu. W 1987 otrzymała Honorowe Grand Prix na tym festiwalu. Występowała na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Pod koniec lat 70. występowała wspólnie ze swoim synem, aktorem Romanem Franklem, który był nie tylko wykonawcą, ale także kompozytorem ich piosenek. W 2007 brała udział w koncercie w całości poświęconym Jackowi Lechowi.
Wystąpiła w filmach Sprawa do załatwienia i Irena do domu!.
W lutym 2013 roku w Bielsku-Białej przy ul. Wzgórze 8, w Saloniku Sztuk Rozmaitych BAZYLISZEK powstała Bielska Piwnica Artystyczna pod patronatem Marii Koterbskiej. Od Listopada 2013 BPA przeniosła swoją działalność do kawiarni „Pod Sceną”.
Życie prywatne[]
Od 1950 była żoną Jana Frankla (1923–2020), z którym miała syna - aktora i piosenkarza Romana Frankla. Zmarła 18 stycznia 2021 w Bielsku-Białej w wieku 96 lat.
Piosenki[]
- „Asmodeusz” (muz. Bogusław Klimczuk, sł. Tadeusz Urgacz)
- „Augustowskie noce” (muz. Franciszka Leszczyńska, sł. Andrzej Tylczyński i Zbigniew Zapert)
- „Brzydula i rudzielec” (muz. Jerzy Harald, sł. Eugenia Wnukowska)
- „Chłopcy z obcych mórz” (muz. Ryszard Sielicki, sł. Andrzej Bianusz)
- „Cowboy Jackie” (muz. Adam Markiewicz, sł. Andrzej Tylczyński)
- „Deszcz” (muz. Jerzy Wasowski, sł. Jeremi Przybora)
- „Do grającej szafy grosik wrzuć" (muz. Günter Oppenheimer, sł. Mirosław Łebkowski)
- „Dziś nie wiem, kto to jest” (muz. Roman Orłow, sł. Andrzej Bianusz)
- „Hallo, hallo, hallo, hallo” (muz. Adam Markiewicz, sł. Andrzej Tylczyński)
- „Karuzela” (muz. Witold Krzemiński, sł. Ludwik Starski)
- „Klip klip, klap klap” (muz. Adam Markiewicz, sł. Andrzej Tylczyński)
- „Mój chłopiec piłkę kopie” (muz. Jerzy Harald, sł. Eugenia Wnukowska)
- „Nie mówimy, że to miłość” (muz. Camillo Bargoni, Al Stillman, sł. Jeremi Przybora)
- „Nie o mnie” (muz. Marian Radzik, sł. Marian Załucki)
- „Serduszko puka w rytmie cza cza” (muz. Romuald Żyliński, sł. Janusz Odrowąż-Wiśniewski)
- „Si senor” (muz. Ryszard Sielicki, sł. Kazimierz Winkler)
- „Zakochałam się w zielonych oczach” (muz. Adam Markiewicz, sł. Andrzej Tylczyński)
Dyskografia[]
- 1960 – Maria Koterbska śpiewa wesołe piosenki
- 1960 – Ulubione przeboje
- 1960 – Ulubione piosenki
- 1967 – Nie mówmy, że to miłość
- 1972 – Maria Koterbska
- 1974 – Jubileusz
- 1980 – Maria Koterbska
- 1990 – Życie zdarza się raz
- 2010 – 40 Piosenek Marii Koterbskiej
Filmografia[]
- 1948 – Skarb (jako piosenkarka)
- 1953 – Sprawa do załatwienia (wykonawczyni piosenki)
- 1955 – Irena do domu! (jako piosenkarka)
Odznaczenia[]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1999)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1979)
Publikacje o Marii Koterbskiej[]
- Roman Frankl: Maria Koterbska. Karuzela mojego życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2008. ISBN 978-83-06-03159-1.