Ta strona zawiera treści z Wikipedii będące na licencji Creative Commons.
Zobacz oryginalny artykuł i autorów. |
Irena Kwiatkowska-Kielska (ur. 17 września 1912 w Warszawie, zm. 3 marca 2011 w Konstancinie-Jeziornie) polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, artystka kabaretowa.
Życiorys[]
Córka zecera Kryspina Stanisława Kwiatkowskiego i jego żony Marianny z Barabaszów. Absolwentka IX LO im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie. W 1935 ukończyła studia na Wydziale Aktorskim Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, pod kierunkiem m.in. Aleksandra Zelwerowicza. Zadebiutowała w teatrze Cyrulik Warszawski, gdzie została zaproszona przez Fryderyka Jarosyego. Do wybuchu wojny grała w teatrach Powszechnym w Warszawie, Nowym w Poznaniu i Polskim w Katowicach.
Podczas okupacji niemieckiej pracowała w kuchni ZASP-u, podejmowała się też innych prac dorywczych. Była żołnierzem AK, uczestniczyła w powstaniu warszawskim jako łączniczka w sztabie grupy „Północ” (ps. „Katarzyna”), grała w teatrze powstańczym w szpitalach i piwnicach.
Po zakończeniu wojny, na prośbę Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Antoniego Bohdziewicza, wyjechała do Krakowa. Tam występowała w kabarecie Siedem Kotów, gdzie wiersze, piosenki oraz skecze dla niej pisał Gałczyński. Tutaj też w ramach Teatrzyku Zielona Gęś specjalnie dla Ireny Kwiatkowskiej stworzył postać Hermenegildy Kociubińskiej, poetki hermetyczno-sympatycznej. Od 1948 związana ze scenami warszawskimi. Zagrała ponad sto ról teatralnych, 20 filmowych i telewizyjnych (m.in. jako matka Pawła w Wojnie Domowej, kobieta pracująca w Czterdziestolatku). Występowała w Kabarecie Dudek oraz Kabarecie Starszych Panów.
Przez niemal 65 lat współpracowała z Polskim Radiem. Pracowała w nim jako spikerka, wzięła udział w nagraniu wielu audycji radiowych, zwłaszcza dla dzieci. Czytała im m.in. wiersze Jana Brzechwy i Juliana Tuwima (jej wykonanie „Ptasiego radia” Tuwima do dzisiaj uchodzi za jedną z najwybitniejszych interpretacji wiersza w XX wieku), kolejne odcinki Przygód Plastusia (Marii Kownackiej), Przygód Tomka Sawyera (Marka Twaina) oraz książki Ania z Zielonego Wzgórza (Lucy Maud Montgomery). Występowała także m.in. w Podwieczorku przy mikrofonie. Polskie Radio nagrodziło ją Złotym i Diamentowym Mikrofonem oraz Wielkim Splendorem.
Życie prywatne[]
Jej mężem od 1948 do śmierci w 1993 był Bolesław Kielski, spiker Polskiego Radia. Irena Kwiatkowska była bezdzietna. Bolesław Kielski miał syna – Andrzeja Kielskiego – z pierwszego małżeństwa z Jadwigą Kozakiewicz.
Śmierć i pogrzeb[]
Irena Kwiatkowska zmarła w Domu Aktora w Skolimowie.
Pogrzeb artystki odbył się 14 marca 2011 w bazylice św. Krzyża w Warszawie. Mszy świętej przewodniczył ks. Wiesław Niewęgłowski, który odczytał list od metropolity warszawskiego kardynała Kazimierza Nycza. W ostatniej drodze aktorce towarzyszyła rodzina oraz licznie przybyli artyści m.in. Olgierd Łukaszewicz, Maja Komorowska, Barbara Krafftówna, Alina Janowska, Jerzy Gruza, Teresa Lipowska, Jerzy Połomski, Wojciech Młynarski, Stanisław Brejdygant, Jacek Kawalec, Jacek Bławut i inni. Obecny był również minister kultury Bogdan Zdrojewski, który wygłosił pożegnalne przemówienie.
Została pochowana w kwaterze 189 u boku swojego męża na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Filmografia[]
Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
---|---|---|---|
1945 | 2 x 2 = 4 | paniusia przed lustrem | propagandowy, reżyseria: Antoni Bohdziewicz, Tadeusz Makarczyński |
1953 | Sprawa do załatwienia | pasażerka wagonu sypialnego | komedia, reżyseria: Jan Rybkowski, Jan Fethke |
1958 | Żołnierz królowej Madagaskaru | Aniela Lemięcka | komedia muzyczna, reżyseria: Jerzy Zarzycki |
1959 | Tysiąc talarów | Eulalia | komedia, reżyseria: Stanisław Wohl |
1961 | Drugi człowiek | Gorzycka | obyczajowy, reżyseria: Konrad Nałęcki |
1962 | I ty zostaniesz Indianinem | redaktorka pisma „Kobieta Anioł” | komedia sensacyjna, reżyseria: Konrad Nałęcki |
Klub kawalerów | swatka Dziurdziulińska | komedia muzyczna, reżyseria: Jerzy Zarzycki | |
1963 | Zacne grzechy | Firlejowa | komedia, reżyseria: Mieczysław Waśkowski |
1965–1966 | Wojna domowa | Zofia Jankowska | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza |
1966 | 101 dalmatyńczyków (film 1961) | Gęś (polski dubbing) | animowany, reżyseria: Maria Piotrowska |
1967 | Pchła Szachrajka | Pchła Szachrajka (głos) | animowany, reżyseria: Zofia Ołdak |
1968 | Proszę słonia (serial animowany) | mama Pinia (głos) | serial animowany, reżyseria: Piotr Paweł Lutczyn |
1970 | Dzięcioł | sanitariuszka | komedia, reżyseria: Jerzy Gruza |
1974–1977 | Czterdziestolatek | Kobieta Pracująca | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza |
1976 | Motylem jestem, czyli romans 40-latka | Kobieta Pracująca | komedia, reżyseria: Jerzy Gruza |
1978 | Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy | Makowska | musical, reżyseria: Janusz Rzeszewski, Mieczysław Jahoda |
Proszę słonia | mama Pinia (głos) | animowany, reżyseria: Witold Giersz | |
1979 | Tajemnica szyfru Marabuta | Molesta Zgrzypik, ciotka Malwinki (głos) | animowany, reżyseria: Maciej Wojtyszko |
1983 | Lata dwudzieste... lata trzydzieste... | pani Aniela | musical, reżyseria: Janusz Rzeszewski |
1986 | Zmiennicy | Maria Piórecka, matka Kasi | serial telewizyjny, reżyseria: Stanisław Bareja |
1988 | Pan Kleks w kosmosie | kula informacyjna (głos) | familijny, reżyseria: Krzysztof Gradowski |
1991 | Rozmowy kontrolowane | Lusia, ciotka Ochódzkiego | komedia, reżyseria: Sylwester Chęciński |
1993 | Czterdziestolatek. 20 lat później | Kobieta Pracująca (odcinki: 2, 7, 8, 12, 14, 15) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza |
1993–1994 | Bajki pana Bałagana | Babcia Ala | serial animowany, reżyseria: Bronisław Zeman |
1995 | 101 dalmatyńczyków (film 1961) | Gęś (polski dubbing) | animowany, reżyseria: Ewa Złotowska |
2000 | Kiedy noce robią się krótkie | (wycięty epizod) | dramat, reżyseria: Mona J. Hoel |
2000–2001 | Graczykowie | wróżka (odcinki: 34, 39, 40, 52) | serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński |
2002 | Graczykowie, czyli Buła i spóła | wróżka (odcinek 39) | serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński |
2008 | Jeszcze nie wieczór | aktorka Irena | dramat, reżyseria: Jacek Bławut |
2009 | Niania | matka Hieronima (odcinek 115) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Bogajewicz |
Nagrody i odznaczenia[]
- 1952 – Dyplom Uznania Ministra Kultury i Sztuki
- 1953 – Nagroda Państwowa II stopnia za działalność estradową „za wybitne osiągnięcia aktorskie w dziedzinie satyry, w szczególności w programach Teatru Satyryków i Teatru Syrena w Warszawie”
- 1954 – Medal 10-lecia Polski Ludowej
- 1955 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1965 – Nagroda Przewodniczącego ds. Radia i Telewizji za wybitne osiągnięcia aktorskie w programach rozrywkowych telewizji
- 1967 – Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- 1967 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”
- 1968 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”
- 1968 – Laureatka plebiscytu na najpopularniejszą kobietę Warszawy
- 1969 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”
- 1970 – Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy
- 1971 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”
- 1971 – Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy
- 1971 – Warszawianka Roku
- 1973 – „Złoty Mikrofon” za stworzenie postaci Plastusia i Pani Eufemii oraz za całokształt wybitnej twórczości aktorskiej w audycjach radiowych dla dzieci i dorosłych
- 1974 – Medal 30-lecia Polski Ludowej
- 1976 – Order Sztandaru Pracy II klasy
- 1987 – Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Polonia
- 1993 – „Wielki Splendor”, nagroda Teatru Polskiego Radia za kreacje radiowe
- 1994 – Honorowa Odznaka Związku Niewidomych
- 1994 – „Prometeusz”, nagroda za wybitne osiągnięcia estradowe
- 1995 – „Diamentowy Mikrofon” – Nagroda Honorowa z okazji 70-lecia Polskiego Radia
- 1995 – „Złoty Wawrzyn Grzymały”, nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego dla najlepszych aktorów
- 1995 – „Super Wiktor”
- 1995 – „Warszawianka Roku 1995”, tytuł w plebiscycie „Expressu Wieczornego”
- 1998 – Order Uśmiechu
- 2000 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- 2002 – „Gwiazda Telewizji Polskiej”, nagroda z okazji 50-lecia TVP za kreacje w Teatrze telewizji i kabarecie
- 2003 – Nagroda za całokształt twórczości artystycznej na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Trójmieście
- 2003 – Odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd podczas VIII Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach
- 2005 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2006 – Medal Pamiątkowy „Pro Masovia”
- 2007 – Wawrzyn Mistrza Mowy Polskiej
- 2008 – „Aktorka komediowa stulecia” – nagroda w plebiscycie „Złote Kaczki”
- 2008 – 5 miejsce w ankiecie Polityki na najważniejszych aktorów polskich XX w.
- 2009 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Książki o Irenie Kwiatkowskiej[]
- Roman Dziewoński, Irena Kwiatkowska i znani sprawcy (Muza 2003)
- Irena Kwiatkowska czyta „Dzieci z Bullerbyn” Astrid Lindgren (zawiera m.in. sylwetkę aktorki; Biblioteka „Gazety Wyborczej” 2007, seria: „Mistrzowie słowa”)